Ο κάκτος που εκρήγνυται και σκοτώνει τις ορχιδέες

Έχετε ακούσει για τον κάκτο που εκρήγνυται και σκοτώνει στο πέρασμά του ορχιδέες; Ή μήπως για τον κάκτο που εκρήγνυται και γεμίζει ο τόπος σκορπιούς ή αράχνες ταραντούλες;

Νωρίτερα σήμερα έλαβα άλλο ένα μήνυμα αναγνώστη με ερώτηση για το συγκεκριμένο θέμα… Με λίγα λόγια η επικοινωνία είναι λίγο ή πολύ κάπως έτσι:

Έχω έναν κάκτο που είναι σαν να έγινε έκρηξη από μέσα και τώρα χαλάνε και οι ορχιδέες μου, τι να κάνω;

Μια αναζήτηση για τον κάκτο που εκρήγνυται στο ίντερνετ, θα φέρει σαν αποτέλεσμα τρομακτικές ιστορίες. Ανάλογα με τον τόπο αλλάζουν οι λεπτομέρειες αλλά ο σκελετός παραμένει κοινός. Έτσι ο κάκτος συνήθως κατάγεται από το Μεξικό, πολλές φορές δε, το μάζεψαν από την φύση οι πρωταγωνιστές της ιστορίας. Άλλες φορές απλά τους το πήγε κάποιος δώρο ή το πήραν από κάποιο φυτώριο στην άκρη της πόλης. Στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, είναι συνήθως από τα γειτονικό κατάστημα επίπλων. Με λίγα λόγια ανάλογα με τον τόπο και τα πρότυπα, η αρχετυπική συμπεριφορά του αστικού μύθου εκφράζεται υιοθετώντας αληθοφανή γεγονότα. Η ιστορία αποκτά στοιχεία που άλλοτε εκφράζουν τον φόβο ή την ξενοφοβία πιο συγκεκριμένα… και άλλοτε το οικείο και σύνηθες που με κάποια ανατροπή κρύβει κινδύνους και ηθικά διδάγματα. Πάντα έχει συμβεί στον φίλο του φίλου, πάντα πολύ κοντά στον αφηγητή αλλά ποτέ στον ίδιο.

Ο κάκτος αρχίζει να κάνει θορύβους ή να τρέμει και ο πρωταγωνιστής της ιστορίας καλεί σε βοήθεια. Η βοήθεια ποικίλει, από έναν φυτωριούχο μέχρι ομάδα πυροτεχνουργών… Ο κάκτος τελικά εκρήγνυται και από μέσα του ξεπηδούν σκορπιοί ή δηλητηριώδη αράχνες. Συνήθως ο κίνδυνος έχει αποτραπεί με την παρέμβαση της συμβουλής να εγκαταλείψουν γρήγορα το δωμάτιο ή της απομάκρυνσης του φυτού από τον χώρο. Άλλες φορές οι αράχνες δαγκώνουν τον ιδιοκτήτη ή τον τσιμπούν σκορπιοί, πολλές φορές με τραγική κατάληξη.

Ο αστικός μύθος φυσικά και δεν είναι αληθινό γεγονός. Τι θα μπορούσε όμως να έχει ίσως βοηθήσει στο να είναι πιστευτός; Με εξαίρεση το παιδί του γείτονα που αγαπά να παίζει με δυναμίτάκια και την ξενοφοβία, τι θα μπορούσε να κάνει έναν κάκτο να εκραγεί;

Οπτικά τουλάχιστον τα βακτηρίδια Erwinia (αλλά και πολλοί μύκητες) μπορούν να κάνουν έναν κάκτο να μοιάζει λες και έχει εκραγεί! Υπάρχουν άλλωστε στα περισσότερα φρούτα και λαχανικά που τρώμε καθώς και πολλά στελέχη τους πάνω μας και μέσα μας. Άλλωστε χωρίς αυτά δεν θα μπορούσαμε να χωνέψουμε τα μήλα… Η erwinia παράγει πηκτολυτικά ένζυμα που υδρολύουν την πηκτίνη των κυττάρων των φυτών. Με λίγα λόγια, σαπίζουν τους ιστούς. Όταν κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει κατά την πέψη από κάποια καλά εντεροβακτήρια, ένα φυτό που θα προσβληθεί – συνήθως μέσω κάποιας μικρής πληγής, θα σαπίσει με ένα χαρακτηριστικό νερούλιασμα. Οι κάκτοι και τα παχύφυτα είναι πολύ επιρρεπή σε τέτοιες μολύνσεις, όπως και πολλές ορχιδέες (ειδικά οι φαλαινόψις με τα σαρκώδη φύλλα τους). [Υπάρχουν πολλά στελέχη, αλλά τα πιο κοινά είναι τα καροτοβόρα και τα αμυλοβόρα, τα πρώτα υδρολύουν πηκτίνη και τα δεύτερα άμυλο]

Από την στιγμή που θα υπάρξει η μόλυνση σε ένα φυτό, είναι εύκολη η μετάδοση σε φυτά του ίδιου χώρου, ειδικά αν ποτίζουμε στο ντους ή πιάνουμε μολυσμένα φυτά και μετά υγιή χωρίς να πλύνουμε τα χέρια μας. Η αρχική αιτία μόλυνσης μπορεί να είναι σάπια φρούτα και λαχανικά (πχ αν πιάσουμε κάποιο και μετά τα φυτά μας ή αν αφήσουμε τα σκουπίδια δίπλα στα φυτά όλη την νύχτα), κοπριά, βρόμικα χέρια μετά από μια επίσκεψη στην τουαλέτα, φυτά στο μπάνιο (ειδικά αν τραβάμε καζανάκι με ανοιχτό καπάκι: υπολείμματα κοπράνων πετάγονται μέχρι και 3 μέτρα μακριά – συμπεριλαμβανομένης της κεφαλής της οδοντόβουρτσάς μας) και φυσικά βρόμικο νερό βρύσης.

Μόλυνση από ερβίνια σε φύλλο φαλαινόψις

Από την στιγμή της μόλυνσης και μετά, λίγα μπορεί να κάνει κανείς. Να εισάγει στον χώρο που ζει ισχυρά δηλητήρια όπως τα φυτοφάρμακα (εκ των οποίων τα περισσότερα δεν είναι σχεδιασμένα για ορχιδέες και τις καταστρέφουν) ή να κόψει με ένα αποστειρωμένο εργαλείο τμήματα του φυτού που έχουν προσβληθεί με την ελπίδα να μην έχει περάσει σε όλους τους ιστούς η μόλυνση και να περιοριστεί σε 1-2 φύλλα. Αν θέλετε να δοκιμάσετε και κάποια θεραπεία, λίγο νερό με πολύ αραιωμένο σαπούνι και σκόνη κανέλας ή γαρίφαλου θα μπορούσαν να βοηθήσουν αν πλένατε το φυτό, το ίδιο και η χημική λύση του διαλυμένου οξιζενέ σε νερό. Η καλύτερη αντιμετώπιση είναι η πρόληψη, καλός αερισμός και αποφυγή παρατεταμένης υψηλής υγρασίας -θερμοκρασίας σε στάσιμο αέρα. Και φυσικά, πλένουμε τα χέρια μας όταν θέλουμε να μεταχειριστούμε τα φυτά μας. Εκτός από βακτηρίδια, μπορούμε να μεταδώσουμε μύκητες και ιούς, με τον μωσαϊκό ιό του καπνού (προσβάλει και τις ορχιδέες) να είναι πολύ διαδεδομένος στα δάχτυλα των καπνιστών.

Σχετικά με τους κάκτους, ζήτησα την βοήθεια του Σταύρου από το Κάκτοι και Παχύφυτα.
Στις παρακάτω φωτογραφίες μπορείτε να δείτε πως το λάθος πότισμα (συνήθως περισσότερο από το κανονικό) μπορεί να προκαλέσει μικρά σκασίματα σε έναν κάκτο. Από εκεί και μετά, είτε θα ξεραθεί το τμήμα σχηματίζοντας ουλή, είτε θα μολυνθεί με κάποιον μύκητα ή βακτήριο με τα εκρηκτικά αποτελέσματα.

Το λάθος πότισμα προκαλεί σκάσιμο. Αν δεν μολυνθεί θα σχηματίσει ουλή.

Η μόλυνση από μύκητα ή βακτήριο μπορεί να φάει τον κάκτο ή την ορχιδέα ή γενικά τα φυτά σας. Πιτσιλιές νερού κατά το πότισμα, εργαλεία κηπουρικής και κυρίως τα χέρια μας, μπορεί να μολύνουν περισσότερα φυτά αν δεν είναι καθαρά.

Ο κρατήρας της “έκρηξης”

Φυσικά και ο κάκτος δεν είναι υπεύθυνος για την μόλυνση. Το λάθος πότισμα του όμως είναι, μιας και βακτήρια και μύκητες υπάρχουν παντού. Δεν χρειάζεται όμως κανείς να έχει κάκτο για να μολυνθεί μια ορχιδέα του ή οποιοδήποτε φυτό του. Κακή ποιότητα νερού, υπερβολικό πότισμα, βρόμικα εργαλεία κηπουρικής και κακός αερισμός είναι τα μόνα που χρειάζονται για να μολύνει κανείς μια ορχιδέα του.