Ζωγραφίζοντας ορχιδέες
Αδιαμφισβήτητα οι ορχιδέες με τα εξωτικά τους λουλούδια, αποτελούν ιδανικό θέμα για να ζωγραφίσει κανείς. Διαφορετικά υλικά και τεχνοτροπίες, διαφορετικές περίοδοι και διαφορετικές ματιές από ζωγράφους, έχουν δώσει μερικούς ενδιαφέροντες πίνακες. Κάποιοι από αυτούς βρίσκονται σε μουσεία, άλλοι σε γκαλερί και πολλοί περισσότεροι σύγχρονοι αναπαράγονται μαζικά και πωλούνται σε καταστήματα ειδών σπιτιού, έτοιμοι να διακοσμήσουν τοίχους με μικρό αντίτιμο.
Πολλές διαφορετικές περίοδοι και τεχνοτροπίες αποτύπωσαν τις ορχιδέες στον καμβά, όπως αυτές έγιναν αντιληπτές από διάφορους καλλιτέχνες. Από την μακρινή μας Κίνα και τις καλλιγραφικές ζωγραφιές, μέχρι την σχετικά πρόσφατη έκθεση Έλληνα καλλιτέχνη σε Αθηναϊκή γκαλερί… οι ορχιδέες μαγεύουν τον θεατή ενός πίνακα σχεδόν όσο και καθ’αυτά τα φυτά, ειδικά όταν ανθίζουν… με τα πολλές φορές αλλόκοσμα λουλούδια τους.
Από τα χιλιάδες έργα που απεικονίζουν ορχιδέες, διάλεξα ελάχιστα και κάποια συνοδευτικά σχόλια για να μοιραστώ μαζί σας.
Ο Ζενγκ Τσιε, γνωστότερος ως Ζενγκ Μπανκιάο 1693 – 1765, ήταν ένας ζωγράφος από την επαρχία Ζιανκσού. Ξεκίνησε την ζωή του πάμφτωχος αλλά κατάφερε να αναρριχηθεί κοινωνικά και να καταλάβει το αξίωμα του Μαγίστρου μετά από την απόδοσή του στις αυτοκρατορικές εξετάσεις. Αρνούνταν να συναναστρέφεται με τους ανώτερους διοικητικούς ακολούθους και ήταν γενικά επικριτής της ζωής των κυβερνητικών εκπροσώπων. Όταν προσπάθησε να εξασφαλίσει κονδύλια για τος φτωχούς, ενόχλησε ανώτερους κυβερνητικούς και παραιτήθηκε. Μετέπειτα εξέφρασε τις ανησυχίες του μέσω της τέχνης και έγινε ένας από τους Οκτώ Εκκεντρικούς του Ζιανγκσού. Γνώρισε φήμη για τις ζωγραφιές του με θέματα τα μπαμπού, τις ορχιδέες και τις πέτρες. Το 1748 ανέλαβε εκ νέου επίσημο αξίωμα για σύντομο χρόνο ως “επίσημος καλλιγράφος και ζωγράφος” του Αυτοκράτορα Κιανλονγκ.
Ο Ζενγκ ήταν επίσης ο καλλιγράφος που δημιούργησε ένα νέο στυλ στην καλλιγραφία, επηρεασμένος από τις ζωγραφιές του με θέμα τις ορχιδέες.
Edgar Maxence 1900 Γυναίκα με Ορχιδέα. Λάδι σε μουσαμά.
MJ Heade Ορχιδέες και ανθοφόρος ορχιδέας με κολιμπρί
Γιάννης Νομικός. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949.
Μετέβη για σπουδές ζωγραφικής στη Νέα Υόρκη το 1974, όπου και φοίτησε στη Σχολή Art Students’ League μέχρι το 1981, ειδικευόμενος στο σχέδιο, στην προοπτική, στο χρώμα, στην ανατομία, με διάφορα υλικά, όπως πηλό, κάρβουνο, κεραμική, ακρυλικά, λάδι σε καμβά και τοιχογραφία.
Από το 1975 εκθέτει στην γκαλερί LESLIE – LOHMAN της Νέας Υόρκης, ενώ από το 1982 μεταβαίνει στη Σουηδία και κατόπιν στην Φιλανδία, μετά από πρόσκληση του ζωγράφου και γλύπτη Henry Alert, εκθέτοντας στην γκαλερί URBAN του Ελσίνκι.
Το 1984 επέστρεψε στη Νέα Υόρκη και εργάστηκε, ταξιδεύοντας παράλληλα και εκθέτοντας στην γκαλερί Medusa της Ρώμης, στο Βερολίνο και στο Παρίσι. Αποφάσισε να επαναπατριστεί στην Ελλάδα το 2000. Έκτοτε παρουσιάζει έργα του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, τον Νοέμβριο του 2011 παρουσίασε την έκτη ατομική του έκθεση στην γκαλερί ART ZONE 42 με τίτλο “Temperate Zone”.
Βίντεο από την έκθεση Temperate Zone:
ArtZone42 from Film Aid+ on Vimeo.
Παρόλα αυτά, μιας και δεν είμαι κριτικός τέχνης αλλά (αλήθεια πως να με αυτοπροσδιορίσω;) ας πούμε ποιητική αδεία: αυτοδίδακτος ορχιδολόγος, πέρα από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα μιας ζωγραφισμένης ορχιδέας προσωπικά βλέπω μια χρηστική πλευρά.
Πόσο χρηστικό είναι να ζωγραφίζει κανείς ορχιδέες; Για να απαντήσω, θα σας ταξιδέψω μέσω Λεστινίτσας. Έχω γράψει ξανά πως με τους γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης της τεχνολογίας, εμείς οι μεγαλύτεροι, πολλές φορές πρέπει να εξηγήσουμε στους νεώτερους τα αυτονόητα: παλαιότερα δεν υπήρχαν ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές με οθόνες αφής, ή ακόμη και έγχρωμες φωτογραφικές μηχανές με το παραδοσιακό φιλμ. Έτσι η καταγραφή στα αρχεία των πρώτων βοτανολόγων που ασχολήθηκαν με τις ορχιδέες έπρεπε να γίνει με πιο πρωτόγονο τρόπο. Ένας βοτανικός ζωγράφος έπρεπε να απεικονίσει μια ορχιδέα ώστε το κάθε είδος να ταξινομηθεί.
Που σταματά η βοτανική απεικόνιση σε ένα χαρτί και που αρχίζει η τέχνη; -Είναι κάτι που θα πρέπει να το κρίνει ο καθένας με την δική του αισθητική. Τον Απρίλιο του 2013, στα πλαίσια της έκθεσης ορχιδέας στο Λονδίνο, παρουσιάστηκε και έκθεση βοτανικής τέχνης αναφορικά με την απεικόνιση ορχιδέων για βοτανικά αρχεία. Στο παρακάτω άλμπουμ μπορείτε να πάρετε μια γεύση από την έκθεση όπως την αποτύπωσε φωτογραφικά ο Mitsos (ο δαιμόνιος φωτορεπόρτερ μας στην Αγγλία).
Από το 1897, η Επιτροπή Ορχιδέων της RHS, απασχολεί έναν καλλιτέχνη με σκοπό να ζωγραφίζει πορτραίτα όλων των ορχιδέων οι οποίες λαμβάνουν κάποιο βραβείο στις εκθέσεις της. Ο πρώτος καλλιτέχνης, Nellie Roberts, κράτησε την συγκεκριμένη θέση για περισσότερο από 50 χρόνια.
Ανεξάρτητα από το πόσο όμορφα είναι, τα πορτραίτα των ορχιδέων, δεν ζωγραφίζονται απλά ως εορτασμός ενός βραβείου. Ζωγραφίζονται ως ακριβείς και διατηρητέες εγγραφές του συγκεκριμένου φυτού που κρίθηκε από την Επιτροπή. Τα ζωγραφισμένα στο χέρι πορτραίτα είναι απαραίτητα ακόμη και στις μέρες μας, μιας και οι ψηφιακές εικόνες ίσως εμφανιστούν διαφορετικά ανάλογα με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για την φωτογράφιση και θέαση τους.
Στο πίσω μέρος κάθε ζωγραφιάς, ο γραμματέας της επιτροπής καταγράφει ποιες ορχιδέες διασταυρώθηκαν για την δημιουργία της ορχιδέας, από ποιον, πότε, που και ποιο βραβείο απονεμήθηκε από την επιτροπή. Αυτές οι πληροφορίες ίσως φανούν χρήσιμες μελλοντικά για σκοπούς σύγκρισης με νέες ορχιδέες που θα παρουσιαστούν για βράβευση.
Όλα τα πορτραίτα ορχιδέων (πλέον περισσότερα από 7000 έργα) είναι διαθέσιμα στην επιτροπή ως συμβουλευτική βάση. Συνήθως φυλάσσονται χωρίς κορνίζα σε ατομικές προστατευτικές θήκες και κρατούνται σε σκοτεινή αποθηκευτική μονάδα, ώστε να προστατεύονται οι χρωστικές των υδατοδιαλυτών χρωμάτων τους. Πλέον βρίσκονται υπό της φροντίδας της RHS Lindley Library.
Μέσω του MyOrchid CLUB και για όσο τα αποθέματα διαρκούν, μπορείτε να αποκτήσετε 5 διαφορετικά έργα σε μορφή ευχετήριας κάρτας. Το μόνο που θα χρειαστεί είναι να ανταλλάξετε 25 Orchid Points ανά κάρτα. Ισχύει περιορισμός κατ’ άτομο: μέγιστος αριθμός 3 κάρτες (ώστε να μπορέσουν περισσότεροι να τις αποκτήσουν).
