Άρθρα / MyOrchid.gr

Ορχιδέες στον Τοίχο

Πρόσφατα το περιοδικό Κηπουρική για όλους, φιλοξένησε ένα άρθρο μου για την επισύναψη ορχιδέων σε παρθένο φελλό στα πλαίσια ενός γενικότερου αφιερώματος στην καλλιέργεια των ορχιδέων. Συζητώντας με την αρχισυνταξία για το τι θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καταλήξαμε στο συγκεκριμένο θέμα και φωτογράφος της KeepitSimple Photography ήρθε να το αποτυπώσει φωτογραφικά κατά την διαδικασία της επισύναψης. Θεωρώ πως είναι αρκετά ενδιαφέρον και ίσως θα μπορούσε να σας δώσει μερικές συμβουλές για το πως να φτιάξετε μόνοι σας κάτι αντίστοιχο. Παρόλο που η επιλογή επισύναψης σε παρθένο φελλό προσφέρεται μέσω του καταστήματος για επιλεγμένες ορχιδέες, πιστεύω πως είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση καλλιέργειας και μια ευχάριστη διαδικασία για να το κάνει κανείς και μόνος του. Παρθένο φελλό φυσικά μπορείτε να προμηθευτείτε επικοινωνώντας μαζί μας.

Φυσικότερη καλλιέργεια, με εντυπωσιακό διακοσμητικό αποτέλεσμα.

Τελικό αποτέλεσμα.

Οι ορχιδέες είναι μια από τις πιο ποικιλόμορφες οικογένειες φυτών. Κοσμοπολίτισσες, απαντώνται σε όλο τον κόσμο εκτός της Ανταρκτικής. Προσαρμόστηκαν σε κάθε κλίμα και περιβάλλον και οι περισσότερες είναι επίφυτα – ζουν δηλαδή πάνω σε άλλα φυτά, συνήθως κλαδιά και κορμούς δέντρων, τα οποία και χρησιμοποιούν αποκλειστικά ως μέσο στήριξης.

Στην καλλιέργεια τους, προσπαθούμε να εξομοιώσουμε τις συνθήκες που χρειάζεται μια ορχιδέα, χρησιμοποιώντας διάφανες γλάστρες ή πορώδη υποστρώματα με άριστη αποστράγγιση και αερισμό. Οι ρίζες πολλών ορχιδέων έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν μερικώς, έτσι το φως και ο καλός αερισμός είναι απαραίτητα. Λόγω μιας εξωτερικής σπογγώδους υφής (βελαμίνη) οι ρίζες τους απορροφούν και κατακρατούν νερό μεταξύ ποτισμάτων και μπορεί να σαπίσουν εάν δεν απολαμβάνουν τον φυσικό για αυτές κύκλο υγρασίας-ξηρασίας, στεγνώνοντας ελαφρά μεταξύ ποτισμάτων. Για τους παραπάνω λόγους χρησιμοποιούμε ως υπόστρωμα τον φλοιό κωνοφόρων (πεύκο, ελάτη) που σαν υλικό παρέχει τραχιά επιφάνεια στήριξης των ριζών και καλό αερισμό.

Σε αυτόν τον οδηγό, θα παρουσιάσουμε μια τεχνική που εξομοιώνει τον φυσικό τρόπο που μεγαλώνει μια επίφυτη ορχιδέα, προσφέροντας ταυτόχρονα ένα ιδιαίτερο διακοσμητικό αποτέλεσμα. Η τεχνική ονομάζεται “orchid mounting” ή στα ελληνικά “επισύναψη ορχιδέων”.

Τι θα χρειαστούμε:

-Μια ορχιδέα. Βεβαιωθείτε πως θα επιλέξετε μια επίφυτη ορχιδέα. Μερικά είδη που είναι ιδανικά για επισύναψη και θα βρείτε εύκολα στην αγορά, είναι phalaenopsis, oncidium, cattleya, dendrobium. Στο MyOrchid.gr εκτός από τα παραπάνω είδη θα βρείτε πολλά περισσότερα.
-Μια λεκάνη
-Νερό (θερμοκρασίας δωματίου)
-Σύρμα ή κρεμαστράκι κάδρων.
–Σφάγνα
-Παρθένο φελλό
-Ίνα-Κλωστή. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το γνωστό οικιακό βαμβακερό καρούλι, το οποίο θα αποδομήσει και αφαιρέσει ο χρόνος, ή κάποια χοντρή πετονιά.
-Μια επιφάνεια εργασίας και ίσως μια παλιά εφημερίδα.

Εκτέλεση:

α) Συγκεντρώστε όλα τα υλικά σε μια επιφάνεια εργασίας. Ίσως χρειαστεί να στρώσετε μια παλιά εφημερίδα για να μην λερώσετε.
β) Μουλιάστε για λίγα λεπτά τα σφάγνα στο νερό
και στραγγίξτε το περισσευούμενο νερό σφίγγοντας ελαφρά στην χούφτα σας.

γ) Απλώστε μια λεπτή στρώση σφάγνων πάνω στο κομμάτι του παρθένου φελλού χρησιμοποιώντας την τραχιά επιφάνειά του ως σημείο στήριξης του υλικού.

δ) Ξεφυτεύψτε προσεκτικά την ορχιδέα από την γλάστρα της, προσέχοντας να μην τραυματίσετε τις ρίζες της. Καθαρίστε προσεκτικά τα κομμάτια του υποστρώματος από τις ρίζες και ξεπλύνετε με άφθονο νερό θερμοκρασίας δωματίου ή βυθίστε το ριζικό σύστημα σε μια λεκάνη με νερό, κινώντας ελαφρά μέχρι να καθαρίσει από υπολείμματα. Απομακρύνετε τυχών ξερές ή σάπιες ρίζες.

ε) Τοποθετήστε προσεκτικά την ορχιδέα σας στον παρθένο φελλό με το σφάγνο. Σιγουρευτείτε πως οι ρίζες “κάθονται” πάνω στα σφάγνα ώστε να έχουν αρκετή υγρασία μέχρι να προσαρμοστούν στην νέα τους θέση. Στην συνέχεια χρησιμοποιήστε μια λεπτή στρώση σφάγνων για να καλύψετε ελαφρά τις ρίζες.

στ) Χρησιμοποιήστε την κλωστή ώστε να στηρίξετε την ορχιδέα σας και τα σφάγνα στην νέα του θέση. Όσο περνά ο καιρός, οι νέες ρίζες που θα αναπτύσσονται θα διατρέχουν και θα προσκολλώνται στην επιφάνεια, παρέχοντας μια μόνιμη στήριξη της ορχιδέας σας. Η κλωστή μπορεί να αφαιρεθεί μετά από περίπου 18 μήνες.

ζ) Το μόνο που μένει είναι να φτιάξετε ένα γάντζο, θηλιά ή κρεμάστρα με σύρμα ή να χρησιμοποιήσετε κάποια έτοιμα τριγωνικά κρεμαστράκια κάδρων ώστε η δημιουργία σας να μπορεί να στηριχθεί στον τοίχο.

Λίγα λόγια για την φροντίδα μιας ορχιδέας σε παρθένο φελλό. Θα πρέπει να προσέξετε την συχνότητα του ποτίσματος. Τα σφάγνα είναι ένα υλικό που θα σας βοηθήσει πολύ σε αυτό. Προτείνουμε να ποτίζετε την ορχιδέα σας αφού στεγνώσουν τα σφάγνα αλλά όχι ξεραθούν εντελώς. Ανάλογα με το κλίμα σας, τους κρύους και υγρούς μήνες μια συχνότητα ποτίσματος θα ήταν 1-2 φορές την εβδομάδα. Τους ζεστούς μήνες 2-5 φορές την εβδομάδα. Ποτίζετε πάντα με νερό θερμοκρασίας δωματίου και όσο το δυνατόν με λιγότερα άλατα. Μια καλή μέθοδος είναι είτε στο ντους (αν το νερό δεν είναι πολύ σκληρό) ή με ελαφρά βύθιση του φλοιού σε μια λεκάνη με νερό. Η ορχιδέα σας θα απολαμβάνει πρωινά ψεκάσματα με νερό ή και προϊόν φροντίδας (καλό είναι να μην ψεκάζετε όσο είναι στον τοίχο ώστε να αποφύγετε τυχών σημάδια από το νερό). Μην ξεχνάτε πως θα πρέπει να χρησιμοποιείτε και κάποιο υγρό λίπασμα διαλυμένο σε νερό, μετά το πότισμα μια-δυο φορές τον μήνα.

Λίγο καιρό μετά, φίλη του καταστήματος που απέκτησε την ορχιδέα του άρθρου, μας έστειλε την παρακάτω φωτογραφία.

Η Ορχιδέα των Σαμουράι

Neofinetia Falcata

Η neofinetia falcata (vanda) ήταν μέχρι πρόσφατα μονοτυπικό είδος, δηλαδή ένα και μοναδικό είδος ορχιδέας ξεχωριστό στην ταξινομία. Με τις πρόσφατες ανακατατάξεις στις ορχιδέες βάντα, συμπεριέλαβαν πλέον την Νεοφινέτια στις βάντα, καταργώντας έτσι ταξινομικά και μια σειρά από υβρίδια (κατ’ όνομα) όπως βαντοφινέτια, ασκοφινέτια κλπ. Ανεξαρτήτως από τον δυτικό τρόπο ταξινομίας, οι νεοφινέτια είναι γνωστή ως φουράν ή συνηθέστερα φουκιράν. Ραν, στα Ιαπωνικά σημαίνει ορχιδέα, φουράν ορχιδέα του ανέμου και φουκιράν ορχιδέα των ευγενών και πλουσίων. Συμπτωματικά ή όχι, Ραν σημαίνει επίσης και Ολλανδία…

: Neofinetia falcata in situ, δηλαδή όπως μεγαλώνει στην φύση. Φωτογραφίες από την Ranyuen.

: Neofinetia falcata in situ, δηλαδή όπως μεγαλώνει στην φύση. Φωτογραφίες από την Ranyuen.

: Neofinetia falcata in situ, δηλαδή όπως μεγαλώνει στην φύση. Φωτογραφίες από την Ranyuen.

: Neofinetia falcata in situ, δηλαδή όπως μεγαλώνει στην φύση. Φωτογραφίες από την Ranyuen.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Μέχρι πρόσφατα η Neofinetia falacata ήταν μια μονοτυπική ορχιδέα, δηλαδή μια ορχιδέα που είναι η μόνη στο είδος της. Παρόλα αυτά, αυτό το μοναδικό είδος κατάφερε να αποκτήσει πάρα πολλές διαφορετικές ποικιλίες (πάνω από 2000) με την κάθε μία να διαφοροποιείται ως προς το χρώμα των ανθών (λευκά κανονικά), το σχήμα ή το χρώμα των φύλλων της αλλά και του χρώματος της ρίζας της. Η χιονόλευκη μινιατούρα και αρωματική Neofinetia falcata είχε αποκτήσει το όνομα φουράν (ορχιδέα του ανέμου) στην Ιαπωνία, λόγω των ανθών της που μοιάζουν αν πετούν με χάρη στον άνεμο.

: Αυτή η φιστικιά με τις τιλάντσιες βρίσκεται στην Ελλάδα. Σιγά μην σου πω που…

: Neofinetia falcata πάνω σε φιστικιά, στην Ελλάδα. Η φιστικιά είναι φίλης του καταστήματος.

: Neofinetia falcata πάνω σε φιστικιά, στην Ελλάδα. Η φιστικιά είναι φίλης του καταστήματος.

Η ορχιδέα του ανέμου.

Οι νεοφινέτιες, είναι μινιατούρες, που αγκιστρώνονται στα κλαδιά δέντρων σχηματίζοντας όσο περνά ο καιρός, όλο και μεγαλύτερες συστάδες. Ανθισμένες, εκτός από την χάρη των λουλουδιών του, χαρίζουν και ένα ιδιαίτερο άρωμα, το οποίο είναι από τα πολυπλοκότερα μεταξύ των ορχιδέων ως προς την σύστασή του, ενώ αλλάζει και κατά την διάρκεια της ημέρας με διαφορετική οσμή το πρωί σε σχέση με το σούρουπο (χρόνοι κατά τους οποίους είναι εντονότερο).

Κατά την περίοδο Έντο (1603-1868) η ορχιδέα του ανέμου άρχισε να αποκτά εξέχουσα θέση στην Ιαπωνική ιστορία και στον πολιτισμό. Υπάρχουν καταγραφές για την συλλογή των ορχιδέων αυτών ως πρόκληση προς απόδειξη ανδρείας, ακόμη και από δέντρα που μεγάλωναν στην άκρη γκρεμών ή από φυτά που μεγάλωναν σε γκρεμούς. Καταγραφές πως οι πολεμιστές και οι σαμουράι έπαιρναν την ορχιδέα μαζί τους στον πόλεμο, ώστε να βρίσκουν μια στιγμή ηρεμίας από την βαρβαρότητα της μάχης, θαυμάζοντας την χάρη της. Αργότερα από φουράν άρχισε να χρησιμοποιείται το όνομα φουκιράν (η ορχιδέα των ευγενών και πλουσίων) μιας και όσο περισσότερες παραλλαγές βρισκόταν, τόσο πιο σπάνια και ακριβά ήταν και τα φυτά.

Απεικόνιση εποχής.

Περίτεχνες γλάστρες χρησιμοποιήθηκαν για να αναδείξουν την ομορφιά των φουκιράν σε ισοροπία με τον χώρο της έκθεσής τους, ενώ όταν κανείς την θαύμαζε έπρεπε να καλύπτει το στόμα του ώστε να μην την αρρωστήσει. Δεν λείπουν ακόμη και οι καταγραφές για γλάστρες με φουκιράν που καλυπτόταν κάτω από χρυσό δύκτι ως μορφή προστασίας από τα βλέματα.

Κινέζος γραμματικός με ζωγραφιά ορχιδέας και Γιαπωνέζα με πάπυρο. 1769-1770 Suzuki Harunobu.

Όσο το ενγκέι (παραδοσιακή Ιαπωνική κηποκομία) ανθούσε, τόσο μεγαλύτερη ήταν και η στροφή προς τις σπάνιες ποικιλίες με τις παραλλαγές. Εκτός από τις διαφορές στο σχήμα ή κυριότερα στο χρώμα των ανθών, αξιολογούνταν το σχήμα και η υφή των φύλλων, το χρώμα των φύλλων, ακόμη και το χρώμα των ριζών. Προσηλωμένη στην αισθητική ισορροπία, η καλλιέργειά τους προέβλεπε την προσεκτική επιλογή της γλάστρας, αλλά και του υποστρώματος καλλιέργειας. Μακρύτερο, εξαιρετικής ποιότητας σφάγνο αποτέλεσε και αποτελεί μέχρι τώρα την ιδανική επιλογή ως υπόστρωμα. Ακόμη και σήμερα, μια φουκιράν, αξιολογείται σε εκθέσεις ως και προς το σωστό πλέξιμο του σφάγνου! Ιστορικά, ο ενδέκατος Σογκούν της περιόδου Έντο, αναφέρεται ως συλλέκτης φουκιράν, με πολλούς υποτακτικούς να ψάχνουν απεγνωσμένα για παραλλαγές, ποικιλίες και μικρο-μεταλλάξεις της ορχιδέας, ώστε να την παρουσιάσουν ως δώρο και να κερδίσουν την εύνοιά του. Μέχρι τότε, σε αυτή την πρώτη μεγάλη μόδα καλλιέργειας των φουκιράν, το κόστος των σπάνιων ποικιλιών έφθανε σε αξία το κόστος ενός σπιτιού!

Οι φουκιράν ήδη είχαν γίνει ορχιδέες συνδυασμένες με τίτλους ευγενείας και τον πλούτο. Πλησίαζε όμως μια νέα τάση μεταξύ των καλλιεργητών ορχιδέων, η οποία είχε να κάνει και με την γενικότερη κατάσταση στην χώρα. Κατά το τέλος της περιόδου Έντο, υπήρξε μια περίοδος που η σπατάλη και η επείδιξη πλούτου δεν ήταν θεμιτή. Το 1868 σήμανε την αρχή της περιόδου της Μέιτζι Ίσιν, μια βαθιά μεταρυθμιστική εποχή με την Ιαπωνία να προσπαθεί να εκσυγχρονιστεί και ανοιχτεί προς την Δύση. Κατά την μεταρρυθμιστική εκείνη εποχή, προωθούνταν η καλλιέργεια ορχιδέων από την Ευρώπη και την Βόρειο Αμερική και γενικότερα οι Δυτικές ορχιδέες. Παρά την πανάκριβη ασχολία με τις εισαγόμενες ορχιδέες, πολλοί συλλέκτες αντιστάθηκαν συνεχίζοντας την καλλιέργεια των φουκιράν.

Φουκιράν “Ασασίντεν” σε Ιαπωνική γλάστρα. Ακόμη και σήμερα στην κρίση φυτών προς έκθεση, μεγάλο ρόλο παίζει το πως είναι τοποθετημένο το σφάγνο.

Κατά τον εικοστό αιώνα, και ειδικότερα μεταξύ των 1928-1942 οι φουκιράν ήταν ιδιαίτερα ακριβές. Η κοινωνική ετικέτα, υπαγόρευε πως όποιος γινόταν νέος κάτοχός τους, θα έπρεπε να κάνει και δεξίωση για να την αποκαλύψει στον περίγυρό του. Κάτι τέτοιο δεν ήταν τόσο δύσκολο, μιας και οι κάτοχοι τους ήταν συνήθως άτομα της ανώτερης κοινωνικής και οικονομικής τάξης. Μεταπολεμικά η ενασχόληση γενικά με τις ορχιδέες πέρασε μια περίοδο κρίσης. Η ίδρυση της εταιρίας φίλων φουκιράν λίγο νωρίτερα το 1939 (Japan Fukiran Society) αλλά κυρίως η κυκλοφορία του βιβλίου Φουκιράν το 1970 και η έκθεση ορχιδέων του 1973 ήταν οι παράγοντες που βοήθησαν οι φουκιράν να γίνουν ευρύτερα γνωστές και προσιτές.

Οι φουκιράν, κρατούν το ρεκόρ για την ακριβότερη πωληθείσα ορχιδέα, μιας και στην Αμερική της δεκαετείας του 1980, πωλήθηκε μία για περίπου 500.000 δολάρια. Νωρίτερα εφέτος είχε αποτιμηθεί ένα από τα ελάχιστα φουκιράν της ποικιλίας Σουικάντεν προς 100.000 δολάρια.

Στο MyOrchid αγαπούμε πολύ τις φουκιράν, παρόλο που το κόστος τους έχει πλέον γίνει προσιτό, συνεχίζουν να υπάρχουν ποικιλίες που χρειάζεται 4-5 χρόνια αναμονή για να τις αποκτήσει κανείς, ενώ 2-3 αναπτύξεις μια μέσης σπανιότητας ποικιλίας κοστίζουν γύρω στα 300 δολάρια. Μία από τις φουκιράν, βρίσκεται στην προσωπική συλλογή και κόσμησε το πρώτο άρθρο που δημοσιεύτηκε στην σελίδα (το ρολόι της ορχιδέας). Στο ηλεκτρονικό κατάστημα θα βρείτε κατά καιρούς vanda (syn. neofinetia) falcata και μέσω του MyOrchid radar, μπορούμε να σας προμηθεύσουμε τις σπάνιες φουκιράν της Ιαπωνίας, εφόσον υπάρχει ικανοποιητική ζήτηση. Στους φίλους των σελίδων δημοπρασιών, θα πρέπει να επισημάνουμε πως στο παραεμπόριο κυκλοφορούν άπειρες διασταυρώσεις με άλλες βάντα, οι οποίες βαφτίζονται φουκιράν και προσφέρονται σε πολύ χαμηλές τιμές.

Κέικι (παράφυτα) στις Ορχιδέες Φαλαινόψις

Αγαπάμε τόσο τις ορχιδέες που σας συμβουλεύουμε δωρεάν και προσωποποιημένα για την φροντίδα τους, ακόμη και αν δεν έχουν αγοραστεί από το κατάστημα. Κάπως έτσι συνοψίζεται η παροχή προσωποποιημένων συμβουλών για κάθε έναν από τους επισκέπτες ή τους φίλους στο facebook που στέλνουν φωτογραφίες από στρεσαρισμένες ή άρρωστες ορχιδέες και ζητούν κάποια συμβουλή. Με το blog να έχει συμπληρώσει ήδη 2 χρόνια παρουσίας, οι περιπτώσεις που δόθηκαν συμβουλές είναι εκατοντάδες. Όλες οι φωτογραφίες σε αυτό το άρθρο, είναι από αναγνώστες μας που ζήτησαν κάποια συμβουλή. Kαμιά από τις εικονιζόμενες ορχιδέες δεν έχει αγοραστεί από το κατάστημά μας.

Ένα συχνό σημείο προβληματισμού των αναγνωστών, είναι η εμφάνιση κέικι (παράφυτο) κατά μήκος του ανθοφόρου στις ορχιδέες φαλαινόψις. Σκέφτηκα λοιπόν να μοιραστώ μαζί σας, μερικές χαρακτηριστικές φωτογραφίες με το φαινόμενο και τους λόγους που εμφανίζεται.

Κατά μήκος του ανθοφόρου μίσχου (του κλωναριού με τα άνθη, του κλαδιού ή όπως αλλιώς το λέμε στην καθομιλουμένη) υπάρχουν κόμποι-μάτια. Από κάθε ενεργό μάτι, η ορχιδέα μπορεί να δημιουργήσει διακλάδωση, να αναπτύξει ένα μπουμπούκι ή σπανιότερα να δημιουργήσει ένα νέο φυτό – κλώνο του μητρικού. Δυστυχώς ή ευτυχώς, το μυστήριο με τις ορχιδέες είναι ότι πολλές φορές: Κάποια γεγονότα στην πορεία του κύκλου ζωής τους, μπορεί να οφείλονται σε θετικούς ή αρνητικούς παράγοντες. Στην περίπτωση των κέικι (η λέξη σημαίνει μωρό στα Χαβανέζικα και έχει υιοθετηθεί άτυπα ως αναφορά στα παράφυτα των ορχιδέων) ο λόγος εμφάνισης μπορεί να είναι καλός ή κακός.

α. Αυτοσυντήρηση.

Ο συχνότερος λόγος, τουλάχιστον μετά από αξιολόγηση των περιπτώσεων που έπεσαν στην αντίληψή μου. Σχεδόν σε εβδομαδιαία βάση, έρχεται κάποιο σχόλιο, email, ανάρτηση, προσωπικό μήνυμα… ζητώντας συμβουλή επί του θέματος. Η ορχιδέα σας προσπαθεί με νύχια και με δόντια (ή με φύλλα και με ρίζες) να παραμείνει ζωντανή. Ο συνηθέστερος λόγος: το κακό πότισμα. Σε παρατεταμένη αφυδάτωση, λόγω ξηρασίας ή σε περίπτωση σαπίσματος των ριζών από υπερβολικό πότισμα, η ορχιδέα σας θα προσπαθήσει να επιβιώσει. Ανάλογα με το πόση ακόμη ενέργεια έχει στην διάθεσή της, θα αποφασίσει εάν θα παρατείνει την ανθοφορία της με σκοπό να επικονιαστεί και να παράξει σπόρους ή εάν θα προσπαθήσει να δημιουργήσει κέικι, ώστε και να επιβιώσει σε μια άλλη θέση, σηνήθως ψηλότερα (ξεφεύγοντας και από το στάσιμο νερό στις ρίζες). Ως γενικό κανόνα, μόλις εντοπίσετε κάποιο κέικι στην φαλαινόψις σας, ελέγξτε διεξοδικά το ριζικό της σύστημα! Το πιθανότερο είναι να χρειάζεται επιγόντως μεταφύτευση (εάν δεν είναι ήδη πολύ αργά). Στο κατάστημά μας, θα βρείτε εξειδικευμένα υποστρώματα καλλιέργειας (“χώματα” για ορχιδέες) για μια μεταφύτευση προκειμένου η ορχιδέα σας να ανακάμψει. Παρόλα αυτά, συστήνεται η μεταφύτευση κάθε 12-18 μήνες, πολύ πριν δούμε σημάδια ενόχλησης (μην ξεχνάτε πως όταν αποκτάτε μια ορχιδέα, έχει ήδη καθίσει στο ίδιο υπόστρωμα πολύ καιρό).

Το “μητρικό φυτό” έχει πλέον εξαφανιστεί και έχει μείνει μόνο το κέικι.

Το λάθος υπόστρωμα, δολοφονεί αργά και σταθερά αυτή την φαλαινόψις, δείτε στις 2 επόμενες φωτογραφίες, τις προσπάθειες της να επιβιώσει.

Ο ένας ανθοφόρος προσπαθεί να ανθίσει εκ νέου από το ένα ενεργό μάτι, ενώ από το άλλο αναπτύσσει κέικι. Στο φόντο άλλη μια πλήρως αφυδατωμένη φαλαινόψις.

Και ο δεύτερος ανθοφόρος, εμφανίζει τόσο προσπάθεια για ανθοφορία όσο και για ανάπτυξη κέικι. Το συγκεκριμένο μπορεί ευτυχώς να αυτονομηθεί και σε 2-3 χρόνια να ανθίσει εκ νέου.

Συνήθως τα κέικι στον ανθοφόρο προκύπτουν μετά από υπερβολικό πότισμα. Στον αντίποδα – από παρατεταμένη ξηρασία – συνήθως έχουμε κέικι από την βάση. Σε αυτή την φωτογραφία, βλέπουμε τα αποτελέσματα των διακοπών του καλλιεργητή, χωρίς πρόβλεψη για το πότισμα των φυτών.

Άλλη μια περίπτωση με κέικι στην βάση της φαλαινόψις.

Ταυτόχρονη εμφάνιση κέικι σε παλιό ανθοφόρο και στην βάση. Όπως μπορείτε να δείτε, η ορχιδέα είναι φυτεμένη μέσα σε δύο χρωματιστά κασπό. Δεν πουλάμε τυχαία ειδικές γλάστρες για ορχιδέες, οι ρίζες τους θέλουν καλό αερισμό και μιας και μερικώς φωτοσυνθέτουν, χρειάζονται και λίγο φως. Μπορείτε να βρείτε ειδικές διάφανες γλάστρες στο κατάστημά μας.

Η πρωταθλήτρια φαλαινόψις με τα 7 κέικι! Δυστυχώς μόλις συμβουλέψαμε έλεγχο ριζών στην αναγνώστρια, επιβεβαίωσε την ύπαρξη προβλήματος στις ρίζες. Μια μεταφύτευση θα έπρεπε να έχει γίνει “χτες”.

β. Κυτοκίνες.

Κατά τον μεριστεματικό πολλαπλασιασμό ή και κατά την καλλιέργεια σε κάποια θερμοκήπια στοχευμένα στην μαζική αγορά (πολυκαταστήματα, σούπερ μάρκετ, κέντρα κήπου, ανθοπωλεία), χρησιμοποιούνται ορμόνες ανάπτυξης (κυτοκίνες) προκειμένου τα φυτά να μεγαλώνουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα και φυσικά να πωλούνται νωρίτερα (και ανθισμένα). Η περίσσια αυτών των ορμονών, έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση των κέικι. Η εμφάνιση κέικι ως αποτέλεσμα περίσσιας κυτοκινών, δεν κατατάσσετε στις θετικές ή αρνητικές περιπτώσεις, παρόλα αυτά θα μπορούσε να έχει αρνητική επίπτωση στην υγεία της ορχιδέας σας, εάν αυτή δεν έχει την απαιτούμενη ενέργεια και αναγκάζεται (μέσω των πρόσθετων ορμονών) να δαπανήσει μεγάλο μέρος θρεπτικών στοιχείων ώστε να δημιουργήσει το κέικι. Εάν απλά αποκτήσατε μια ορχιδέα που ξεκίνησε να αναπτύσσει κέικι, η πρότασή μου θα ήταν να της δίνετε όσο περισσότερο φως μπορεί να δεχθεί, ιδανική συχνότητα ποτισμάτων και ένα άριστο πρόγραμμα λίπανσης. Εάν πιστεύετε πως η ορχιδέα σας δεν έχει αρκετή ενέργεια για να θρέψει το κέικι, ίσως να πρέπει να σκεφθείτε το κόψιμο του ανθοφόρου.

Από τις υπερβολικές κυτοκίνες, αμέσως μετά την ανθοφορία ξεκίνησε η ανάπτυξη ενός κέικι (δείτε την επόμενη φωτογραφία για την πορεία του)

Οι κυτοκίνες είναι υπεύθυνες και για την ταυτόχρονη ανθοφορία (μπουμπούκια μοιάζουν να σχηματίζονται στην βάση)

Θα πρέπει να αναφέρω πως στο εμπόριο ή συχνότερα στο παραεμπόριο… κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα, συνήθως αλοιφές ή σκόνες, οι οποίες προορίζονται για εφαρμογή σε ένα ενεργό μάτι (μίσχου φαλαινόψις) με αποτέλεσμα την ανάπτυξη κέικι. Δεν είναι τίποτε άλλο από κυτοκίνες και κάποια άλλα χημικά συστατικά. Δεν θα συμβούλευα την χρήση τους από μη εξειδικευμένα άτομα, μιας και σε κάποιες περιπτώσεις, μερικά συστατικά μπορεί να αποβούν επικίνδυνα ή γιατί προορίζονται για χρήση σε περιβάλλον εργαστηρίου φυτικής παραγωγής (και όχι οικιακή).

γ. Περνάει καλά.

Συγχαρητήρια! Η ορχιδέα σας είναι ευτυχισμένη, έχει τόση καλή φροντίδα (φως, υγρασία, θερμοκρασία, θρέψη) που της περισσεύει ενέργεια και αποφάσισε να πολλαπλασιαστεί. Μόλις το κέικι αποκτήσει 3-5 ρίζες, 5-8 εκατοστών, μπορείτε να το αποκολλήσετε (αν δεν πέσει και από μόνο του) και να το φυτέψετε ως αυτόνομο φυτό. Καλό είναι να ψεκάζετε ελαφρά τις εναέριες ρίζες του – κάθε πρωί, ώστε να μην επιβαρύνεται μόνο το μητρικό φυτό με την παροχή υγρασίας και θρέψης μέσω του κλωναριού.

Ζωγραφίζοντας ορχιδέες

Αδιαμφισβήτητα οι ορχιδέες με τα εξωτικά τους λουλούδια, αποτελούν ιδανικό θέμα για να ζωγραφίσει κανείς. Διαφορετικά υλικά και τεχνοτροπίες, διαφορετικές περίοδοι και διαφορετικές ματιές από ζωγράφους, έχουν δώσει μερικούς ενδιαφέροντες πίνακες. Κάποιοι από αυτούς βρίσκονται σε μουσεία, άλλοι σε γκαλερί και πολλοί περισσότεροι σύγχρονοι αναπαράγονται μαζικά και πωλούνται σε καταστήματα ειδών σπιτιού, έτοιμοι να διακοσμήσουν τοίχους με μικρό αντίτιμο.

Πολλές διαφορετικές περίοδοι και τεχνοτροπίες αποτύπωσαν τις ορχιδέες στον καμβά, όπως αυτές έγιναν αντιληπτές από διάφορους καλλιτέχνες. Από την μακρινή μας Κίνα και τις καλλιγραφικές ζωγραφιές, μέχρι την σχετικά πρόσφατη έκθεση Έλληνα καλλιτέχνη σε Αθηναϊκή γκαλερί… οι ορχιδέες μαγεύουν τον θεατή ενός πίνακα σχεδόν όσο και καθ’αυτά τα φυτά, ειδικά όταν ανθίζουν… με τα πολλές φορές αλλόκοσμα λουλούδια τους.

Από τα χιλιάδες έργα που απεικονίζουν ορχιδέες, διάλεξα ελάχιστα και κάποια συνοδευτικά σχόλια για να μοιραστώ μαζί σας.

Ο Ζενγκ Τσιε, γνωστότερος ως Ζενγκ Μπανκιάο 1693 – 1765, ήταν ένας ζωγράφος από την επαρχία Ζιανκσού. Ξεκίνησε την ζωή του πάμφτωχος αλλά κατάφερε να αναρριχηθεί κοινωνικά και να καταλάβει το αξίωμα του Μαγίστρου μετά από την απόδοσή του στις αυτοκρατορικές εξετάσεις. Αρνούνταν να συναναστρέφεται με τους ανώτερους διοικητικούς ακολούθους και ήταν γενικά επικριτής της ζωής των κυβερνητικών εκπροσώπων. Όταν προσπάθησε να εξασφαλίσει κονδύλια για τος φτωχούς, ενόχλησε ανώτερους κυβερνητικούς και παραιτήθηκε. Μετέπειτα εξέφρασε τις ανησυχίες του μέσω της τέχνης και έγινε ένας από τους Οκτώ Εκκεντρικούς του Ζιανγκσού. Γνώρισε φήμη για τις ζωγραφιές του με θέματα τα μπαμπού, τις ορχιδέες και τις πέτρες. Το 1748 ανέλαβε εκ νέου επίσημο αξίωμα για σύντομο χρόνο ως “επίσημος καλλιγράφος και ζωγράφος” του Αυτοκράτορα Κιανλονγκ.
Ο Ζενγκ ήταν επίσης ο καλλιγράφος που δημιούργησε ένα νέο στυλ στην καλλιγραφία, επηρεασμένος από τις ζωγραφιές του με θέμα τις ορχιδέες.

Edgar Maxence 1900 Γυναίκα με Ορχιδέα. Λάδι σε μουσαμά.

MJ Heade Ορχιδέες και ανθοφόρος ορχιδέας με κολιμπρί

Γιάννης Νομικός. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949.
Μετέβη για σπουδές ζωγραφικής στη Νέα Υόρκη το 1974, όπου και φοίτησε στη Σχολή Art Students’ League μέχρι το 1981, ειδικευόμενος στο σχέδιο, στην προοπτική, στο χρώμα, στην ανατομία, με διάφορα υλικά, όπως πηλό, κάρβουνο, κεραμική, ακρυλικά, λάδι σε καμβά και τοιχογραφία.
Από το 1975 εκθέτει στην γκαλερί LESLIE – LOHMAN της Νέας Υόρκης, ενώ από το 1982 μεταβαίνει στη Σουηδία και κατόπιν στην Φιλανδία, μετά από πρόσκληση του ζωγράφου και γλύπτη Henry Alert, εκθέτοντας στην γκαλερί URBAN του Ελσίνκι.
Το 1984 επέστρεψε στη Νέα Υόρκη και εργάστηκε, ταξιδεύοντας παράλληλα και εκθέτοντας στην γκαλερί Medusa της Ρώμης, στο Βερολίνο και στο Παρίσι. Αποφάσισε να επαναπατριστεί στην Ελλάδα το 2000. Έκτοτε παρουσιάζει έργα του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, τον Νοέμβριο του 2011 παρουσίασε την έκτη ατομική του έκθεση στην γκαλερί ART ZONE 42 με τίτλο “Temperate Zone”.

Βίντεο από την έκθεση Temperate Zone:

ArtZone42 from Film Aid+ on Vimeo.

Παρόλα αυτά, μιας και δεν είμαι κριτικός τέχνης αλλά (αλήθεια πως να με αυτοπροσδιορίσω;) ας πούμε ποιητική αδεία: αυτοδίδακτος ορχιδολόγος, πέρα από το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα μιας ζωγραφισμένης ορχιδέας προσωπικά βλέπω μια χρηστική πλευρά.

Πόσο χρηστικό είναι να ζωγραφίζει κανείς ορχιδέες; Για να απαντήσω, θα σας ταξιδέψω μέσω Λεστινίτσας. Έχω γράψει ξανά πως με τους γοργούς ρυθμούς ανάπτυξης της τεχνολογίας, εμείς οι μεγαλύτεροι, πολλές φορές πρέπει να εξηγήσουμε στους νεώτερους τα αυτονόητα: παλαιότερα δεν υπήρχαν ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές με οθόνες αφής, ή ακόμη και έγχρωμες φωτογραφικές μηχανές με το παραδοσιακό φιλμ. Έτσι η καταγραφή στα αρχεία των πρώτων βοτανολόγων που ασχολήθηκαν με τις ορχιδέες έπρεπε να γίνει με πιο πρωτόγονο τρόπο. Ένας βοτανικός ζωγράφος έπρεπε να απεικονίσει μια ορχιδέα ώστε το κάθε είδος να ταξινομηθεί.

Που σταματά η βοτανική απεικόνιση σε ένα χαρτί και που αρχίζει η τέχνη; -Είναι κάτι που θα πρέπει να το κρίνει ο καθένας με την δική του αισθητική. Τον Απρίλιο του 2013, στα πλαίσια της έκθεσης ορχιδέας στο Λονδίνο, παρουσιάστηκε και έκθεση βοτανικής τέχνης αναφορικά με την απεικόνιση ορχιδέων για βοτανικά αρχεία. Στο παρακάτω άλμπουμ μπορείτε να πάρετε μια γεύση από την έκθεση όπως την αποτύπωσε φωτογραφικά ο Mitsos (ο δαιμόνιος φωτορεπόρτερ μας στην Αγγλία).

Από το 1897, η Επιτροπή Ορχιδέων της RHS, απασχολεί έναν καλλιτέχνη με σκοπό να ζωγραφίζει πορτραίτα όλων των ορχιδέων οι οποίες λαμβάνουν κάποιο βραβείο στις εκθέσεις της. Ο πρώτος καλλιτέχνης, Nellie Roberts, κράτησε την συγκεκριμένη θέση για περισσότερο από 50 χρόνια.
Ανεξάρτητα από το πόσο όμορφα είναι, τα πορτραίτα των ορχιδέων, δεν ζωγραφίζονται απλά ως εορτασμός ενός βραβείου. Ζωγραφίζονται ως ακριβείς και διατηρητέες εγγραφές του συγκεκριμένου φυτού που κρίθηκε από την Επιτροπή. Τα ζωγραφισμένα στο χέρι πορτραίτα είναι απαραίτητα ακόμη και στις μέρες μας, μιας και οι ψηφιακές εικόνες ίσως εμφανιστούν διαφορετικά ανάλογα με τον εξοπλισμό που χρησιμοποιείται για την φωτογράφιση και θέαση τους.
Στο πίσω μέρος κάθε ζωγραφιάς, ο γραμματέας της επιτροπής καταγράφει ποιες ορχιδέες διασταυρώθηκαν για την δημιουργία της ορχιδέας, από ποιον, πότε, που και ποιο βραβείο απονεμήθηκε από την επιτροπή. Αυτές οι πληροφορίες ίσως φανούν χρήσιμες μελλοντικά για σκοπούς σύγκρισης με νέες ορχιδέες που θα παρουσιαστούν για βράβευση.
Όλα τα πορτραίτα ορχιδέων (πλέον περισσότερα από 7000 έργα) είναι διαθέσιμα στην επιτροπή ως συμβουλευτική βάση. Συνήθως φυλάσσονται χωρίς κορνίζα σε ατομικές προστατευτικές θήκες και κρατούνται σε σκοτεινή αποθηκευτική μονάδα, ώστε να προστατεύονται οι χρωστικές των υδατοδιαλυτών χρωμάτων τους. Πλέον βρίσκονται υπό της φροντίδας της RHS Lindley Library.

Μέσω του MyOrchid CLUB και για όσο τα αποθέματα διαρκούν, μπορείτε να αποκτήσετε 5 διαφορετικά έργα σε μορφή ευχετήριας κάρτας. Το μόνο που θα χρειαστεί είναι να ανταλλάξετε 25 Orchid Points ανά κάρτα. Ισχύει περιορισμός κατ’ άτομο: μέγιστος αριθμός 3 κάρτες (ώστε να μπορέσουν περισσότεροι να τις αποκτήσουν).

Mounts – Επισύναψη ορχιδέων σε παρθένο Φελλό

Η φύση έχει έναν μοναδικό τρόπο να δημιουργεί. Αναφορικά με τις ορχιδέες, υπήρξε ιδιαίτερα γενναιόδωρη. Έτσι σε αυτά τα φυτά εκτός από τα χρώματα, τα σχήματα και τα αρώματα συναντάμε μια μεγάλη ποικιλία από ιδιαιτερότητες.

Γράφοντας για τις ορχιδέες, είναι δύσκολο να μείνει κανείς μόνο σε έναν από τους πολλούς περίεργους τρόπους που η φύση εξόπλισε αυτά τα φυτά. Από σπόρο ακόμη (ή σωστότερα έμβρυα), οι ορχιδέες ξεκινούν την ζωή τους με αδυναμίες που η φύση μετέτρεψε σε δυνατότητες. Έτσι οι σπόροι δεν έχουν τροφή για να ξεκινήσει την ζωή του το νέο φυτό. Αυτό καθιστά τους σπόρους πρακτικά να έχουν την μορφή σκόνης και να διασπείρονται σε μεγάλη απόσταση. Για να βλαστήσουν θα πρέπει να υπάρχει στο σημείο που θα προσγειωθούν, μια μυκόριζα (διαφορετική ανά ορχιδέα) και να δημιουργήσουν μια συμβιωτική σχέση η οποία θα τους εξασφαλίζει την τροφή τους, μέχρι να αναπτύξουν δικές τους ρίζες και φύλλα. Αναλυτικό άρθρο για τον πολλαπλασιασμό τους εδώ.

Το ενδιαφέρον με το σημείο όπου οι ορχιδέες θα βλαστήσουν είναι πως ελάχιστες είναι επίγεια φυτά που θα μεγαλώσουν στο χώμα. Μερικές είναι λιθόφυτα, δηλαδή αναπτύσσονται πάνω σε πέτρες με τις ρίζες τους να τις αγκαλιάζουν για στήριξη και απορρόφηση της υγρασία από το περιβάλλον. Οι περισσότερες και ειδικότερα αυτές που καλλιεργούνται ευρέως, είναι επίφυτα. Έτσι μεγαλώνουν πάνω σε άλλα φυτά, κυρίως δέντρα. Οι ρίζες τους αγκαλιάζουν κλαδιά ή κορμούς δέντρων. Ο λόγος που η φύση τις εξέλιξε να μεγαλώνουν με αυτόν τον τρόπο είναι απλός. Στα παρθένα τροπικά δάση από όπου και οι περισσότερες κατάγονται, τα δέντρα σχηματίζουν με τα ψηλά τους κλαδιά και το πλούσιο φύλλωμα, την λεγόμενη στέγη (ή κάναπε) αφήνοντας ελάχιστο φως να βρει το έδαφος. Έτσι στο έδαφος αυτών των δασών αναπτύσσονται ελάχιστα είδη φυτών που ευδοκιμούν σε σκιερές συνθήκες κυρίως φτέρες και κάποια σαρκοφάγα φυτά. Οι ορχιδέες που με τους σπόρους-σκόνη έχουν την πολυτέλεια της διασποράς, επέλεξαν να ανέβουν ψηλότερα ώστε να έχουν πρόσβαση σε περισσότερο φως.

Μετά από αυτή την εισαγωγή είναι ευκολότερο να καταλάβει κανείς γιατί οι ορχιδέες είναι φυτεμένες σε υπόστρωμα από κομματάκια φλοιού (ώστε να εξομοιώνεται όσο γίνεται ο φυσικός τους τρόπος ανάπτυξης) και φυσικά γιατί επιλέγουν συνεχώς να βγάζουν ρίζες έξω από την γλάστρα. Όλο και περισσότεροι καλλιεργητές επιλέγουν την καλλιέργεια ορχιδέων σε μάουντ (maount) ή ελληνικά σε επισύναψη. Εκτός από πλήρη εξομοίωση του φυσικού τρόπου που μεγαλώνει η ορχιδέα, αποτελεί και έναν ιδιαίτερα διακοσμητικό τρόπο παρουσίασης του φυτού.

Η τεχνική αυτή είναι απλή. Αρχικά επιλέγουμε ένα ξύλο. Πολλοί επιλέγουν κλαδιά ή και ρίζες διακοσμητικού σχήματος ή το λεγόμενο ξύλο θαλάσσης. Κάτι τέτοιο όμως είναι λάθος. Ο λόγος; Μα πρόκειται για ξύλο λείας επιφάνειας κάτι που δυσκολεύει την σωστή αγκίστρωση των ριζών. Επιπλέον τα λεγόμενα ξύλα θαλάσσης έχουν αποκτήσει την μορφή τους από την παραμονή τους στην θάλασσα (αν μιλάμε για αυτά που ξεβράστηκαν στην ακτή) και έχουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό απορροφήσει άλατα που θα βλάψουν την ορχιδέα σας. Η ευρέως αποδεκτή επιλογή ξύλου ή καλύτερα κορμού είναι ο παρθένος φελλός. Εκτός από την άγρια επιφάνειά του που παρέχει ιδανικό υπόστρωμα για να μεγαλώσει μια ορχιδέα, είναι ελαφρύ υλικό και δεν αλλοιώνεται εύκολα.

Έχοντας λοιπόν βρει το επιθυμητών διαστάσεων κομμάτι φελλού, προσθέτουμε ένα λεπτό στρώμα σφάγνων στην επιφάνειά του και πάνω τους τοποθετούμε την ορχιδέα που θέλουμε να επισυνάψουμε. Συμπληρώνουμε λίγα σφάγνα ακόμη πάνω από τις ρίζες και δένουμε το φυτό με βαμβακερή κλωστή, πετονιά ή υφασμάτινη λωρίδα. Η επιλογή της ίνας στερέωσης έχει σημασία. Μια υφασμάτινη λωρίδα θα παρέχει άριστη στερέωση χωρίς κανέναν κίνδυνο να πληγωθούν οι ρίζες αλλά δεν είναι τόσο όμορφο αισθητικά αποτέλεσμα. Η πετονιά θα παραμείνει αναλλοίωτη αλλά η κοφτερή της υφή μπορεί να τραυματίσει τις ρίζες. Η προσωπική μου επιλογή είναι το κοινό καρούλι βαμβακερής κλωστής. Μέχρι να αγκιστρωθεί το φυτό θα έχει αρχίσει να θρυμματίζεται και να αφαιρείται εύκολα.

Έχοντας έτοιμο το μάουντ με την ορχιδέα μας το μόνο που απομένει είναι να περιμένουμε να μεγαλώσουν νέες ρίζες οι οποίες και θα αγκιστρωθούν από μόνες τους στον φελλό. Μετά μπορούμε να αφαιρέσουμε την ίνα στερέωσης. Η φροντίδα μιας ορχιδέας σε μάουντ έχει διαφορές από αυτή σε γλάστρα. Χρειάζονται συχνότερα ποτίσματα και ψεκάσματα του φυτού αλλά η ορατότητα στο ριζικό σύστημα μας πληροφορεί άμεσα για την κατάστασή του και το πότε χρειάζεται πότισμα σε αντίθεση με μια γλάστρα που πολλές φορές κρύβει δυσάρεστες συνθήκες για το φυτό. Στο κατάστημα προσφέρουμε την επιλογή να επισυνάψουμε σε παρθένο φελλό την ορχιδέα σας, σε εκείνα τα φυτά που η φόρμα τους και ο τρόπος ανάπτυξης θα έδινε ένα εξαίρετο αισθητικά αποτέλεσμα, παρόλα αυτά σχεδόν όλες οι ορχιδέες μπορούν να γίνουν μάουντ. Δεν έχετε παρά να το ζητήσετε.