Ορχιδέες στον Τοίχο

Κηπουρική Για ΌλουςΠρόσφατα το περιοδικό Κηπουρική για όλους, φιλοξένησε ένα άρθρο μου για την επισύναψη ορχιδέων σε παρθένο φελλό στα πλαίσια ενός γενικότερου αφιερώματος στην καλλιέργεια των ορχιδέων. Συζητώντας με την αρχισυνταξία για το τι θα είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καταλήξαμε στο συγκεκριμένο θέμα και φωτογράφος της KeepitSimple Photography ήρθε να το αποτυπώσει φωτογραφικά κατά την διαδικασία της επισύναψης. Θεωρώ πως είναι αρκετά ενδιαφέρον και ίσως θα μπορούσε να σας δώσει μερικές συμβουλές για το πως να φτιάξετε μόνοι σας κάτι αντίστοιχο. Παρόλο που η επιλογή επισύναψης σε παρθένο φελλό προσφέρεται μέσω του καταστήματος για επιλεγμένες ορχιδέες, πιστεύω πως είναι μια ενδιαφέρουσα πρόταση καλλιέργειας και μια ευχάριστη διαδικασία για να το κάνει κανείς και μόνος του. Παρθένο φελλό φυσικά μπορείτε να προμηθευτείτε επικοινωνώντας μαζί μας.

Φυσικότερη καλλιέργεια, με εντυπωσιακό διακοσμητικό αποτέλεσμα.

Τελικό αποτέλεσμα.

Τελικό αποτέλεσμα.

Οι ορχιδέες είναι μια από τις πιο ποικιλόμορφες οικογένειες φυτών. Κοσμοπολίτισσες, απαντώνται σε όλο τον κόσμο εκτός της Ανταρκτικής. Προσαρμόστηκαν σε κάθε κλίμα και περιβάλλον και οι περισσότερες είναι επίφυτα – ζουν δηλαδή πάνω σε άλλα φυτά, συνήθως κλαδιά και κορμούς δέντρων, τα οποία και χρησιμοποιούν αποκλειστικά ως μέσο στήριξης.

Στην καλλιέργεια τους, προσπαθούμε να εξομοιώσουμε τις συνθήκες που χρειάζεται μια ορχιδέα, χρησιμοποιώντας διάφανες γλάστρες ή πορώδη υποστρώματα με άριστη αποστράγγιση και αερισμό. Οι ρίζες πολλών ορχιδέων έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν μερικώς, έτσι το φως και ο καλός αερισμός είναι απαραίτητα. Λόγω μιας εξωτερικής σπογγώδους υφής (βελαμίνη) οι ρίζες τους απορροφούν και κατακρατούν νερό μεταξύ ποτισμάτων και μπορεί να σαπίσουν εάν δεν απολαμβάνουν τον φυσικό για αυτές κύκλο υγρασίας-ξηρασίας, στεγνώνοντας ελαφρά μεταξύ ποτισμάτων. Για τους παραπάνω λόγους χρησιμοποιούμε ως υπόστρωμα τον φλοιό κωνοφόρων (πεύκο, ελάτη) που σαν υλικό παρέχει τραχιά επιφάνεια στήριξης των ριζών και καλό αερισμό.

Σε αυτόν τον οδηγό, θα παρουσιάσουμε μια τεχνική που εξομοιώνει τον φυσικό τρόπο που μεγαλώνει μια επίφυτη ορχιδέα, προσφέροντας ταυτόχρονα ένα ιδιαίτερο διακοσμητικό αποτέλεσμα. Η τεχνική ονομάζεται “orchid mounting” ή στα ελληνικά “επισύναψη ορχιδέων”.

Τι θα χρειαστούμε:

Τι θα χρειαστούμε

-Μια ορχιδέα. Βεβαιωθείτε πως θα επιλέξετε μια επίφυτη ορχιδέα. Μερικά είδη που είναι ιδανικά για επισύναψη και θα βρείτε εύκολα στην αγορά, είναι phalaenopsis, oncidium, cattleya, dendrobium. Στο MyOrchid.gr εκτός από τα παραπάνω είδη θα βρείτε πολλά περισσότερα.
-Μια λεκάνη
-Νερό (θερμοκρασίας δωματίου)
-Σύρμα ή κρεμαστράκι κάδρων.
Σφάγνα
-Παρθένο φελλό
-Ίνα-Κλωστή. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το γνωστό οικιακό βαμβακερό καρούλι, το οποίο θα αποδομήσει και αφαιρέσει ο χρόνος, ή κάποια χοντρή πετονιά.
-Μια επιφάνεια εργασίας και ίσως μια παλιά εφημερίδα.

Εκτέλεση:

α) Συγκεντρώστε όλα τα υλικά σε μια επιφάνεια εργασίας. Ίσως χρειαστεί να στρώσετε μια παλιά εφημερίδα για να μην λερώσετε.
β) Μουλιάστε για λίγα λεπτά τα σφάγνα στο νερό
και στραγγίξτε το περισσευούμενο νερό σφίγγοντας ελαφρά στην χούφτα σας.

Σφάγνα

Μουλιάζουμε τα σφάγνα

Στραγγίζουμε ελαφρά

γ) Απλώστε μια λεπτή στρώση σφάγνων πάνω στο κομμάτι του παρθένου φελλού χρησιμοποιώντας την τραχιά επιφάνειά του ως σημείο στήριξης του υλικού.

Απλώστε λίγα σφάγνα στον φελλό

δ) Ξεφυτεύψτε προσεκτικά την ορχιδέα από την γλάστρα της, προσέχοντας να μην τραυματίσετε τις ρίζες της. Καθαρίστε προσεκτικά τα κομμάτια του υποστρώματος από τις ρίζες και ξεπλύνετε με άφθονο νερό θερμοκρασίας δωματίου ή βυθίστε το ριζικό σύστημα σε μια λεκάνη με νερό, κινώντας ελαφρά μέχρι να καθαρίσει από υπολείμματα. Απομακρύνετε τυχών ξερές ή σάπιες ρίζες.

Καθαρίζουμε τις ρίζες

Ξεπλένουμε

ε) Τοποθετήστε προσεκτικά την ορχιδέα σας στον παρθένο φελλό με το σφάγνο. Σιγουρευτείτε πως οι ρίζες “κάθονται” πάνω στα σφάγνα ώστε να έχουν αρκετή υγρασία μέχρι να προσαρμοστούν στην νέα τους θέση. Στην συνέχεια χρησιμοποιήστε μια λεπτή στρώση σφάγνων για να καλύψετε ελαφρά τις ρίζες.

Τοποθετήστε την ορχιδέα

Καλύψτε με αφάγνο τις ρίζες

στ) Χρησιμοποιήστε την κλωστή ώστε να στηρίξετε την ορχιδέα σας και τα σφάγνα στην νέα του θέση. Όσο περνά ο καιρός, οι νέες ρίζες που θα αναπτύσσονται θα διατρέχουν και θα προσκολλώνται στην επιφάνεια, παρέχοντας μια μόνιμη στήριξη της ορχιδέας σας. Η κλωστή μπορεί να αφαιρεθεί μετά από περίπου 18 μήνες.

Στερεώστε με την κλωστή

Στήριξη με κλωστή

ζ) Το μόνο που μένει είναι να φτιάξετε ένα γάντζο, θηλιά ή κρεμάστρα με σύρμα ή να χρησιμοποιήσετε κάποια έτοιμα τριγωνικά κρεμαστράκια κάδρων ώστε η δημιουργία σας να μπορεί να στηριχθεί στον τοίχο.

κρεμάστρα

Ανθοφορία ορχιδέας στον τοίχο

Λίγα λόγια για την φροντίδα μιας ορχιδέας σε παρθένο φελλό. Θα πρέπει να προσέξετε την συχνότητα του ποτίσματος. Τα σφάγνα είναι ένα υλικό που θα σας βοηθήσει πολύ σε αυτό. Προτείνουμε να ποτίζετε την ορχιδέα σας αφού στεγνώσουν τα σφάγνα αλλά όχι ξεραθούν εντελώς. Ανάλογα με το κλίμα σας, τους κρύους και υγρούς μήνες μια συχνότητα ποτίσματος θα ήταν 1-2 φορές την εβδομάδα. Τους ζεστούς μήνες 2-5 φορές την εβδομάδα. Ποτίζετε πάντα με νερό θερμοκρασίας δωματίου και όσο το δυνατόν με λιγότερα άλατα. Μια καλή μέθοδος είναι είτε στο ντους (αν το νερό δεν είναι πολύ σκληρό) ή με ελαφρά βύθιση του φλοιού σε μια λεκάνη με νερό. Η ορχιδέα σας θα απολαμβάνει πρωινά ψεκάσματα με νερό ή και προϊόν φροντίδας (καλό είναι να μην ψεκάζετε όσο είναι στον τοίχο ώστε να αποφύγετε τυχών σημάδια από το νερό). Μην ξεχνάτε πως θα πρέπει να χρησιμοποιείτε και κάποιο υγρό λίπασμα διαλυμένο σε νερό, μετά το πότισμα μια-δυο φορές τον μήνα.

Λίγο καιρό μετά, φίλη του καταστήματος που απέκτησε την ορχιδέα του άρθρου, μας έστειλε την παρακάτω φωτογραφία.

oncidium σε φελλό



Live mounting

Αν πω ότι είμαι πρωινός τύπος θα σου πω ψέματα φίλε αναγνώστη και δεν το θέλω. Σκέφτηκα πίνοντας τον πρωινό καφέ μου να ασχοληθώ λιγάκι με τις ορχιδέες -νωρίτερα από ότι συνήθως- μήπως και μου φτιάξει η διάθεση. Αφού ψέκασα κουτουλώντας (τα κακά του καφέ χωρίς καφεΐνη) όλες τις ορχιδέες με νερό και Orchid Myst, για να ξυπνήσουν ευχάριστα, παρατήρησα πως δύο Gastrochilus japonicus -που είχα παραλάβει τον Μάρτιo- επιτέλους ανταποκρίθηκαν στην εντατική φροντίδα και ξύπνησαν. Το ένα πέταξε καινούρια ανάπτυξη από την βάση και το δεύτερο άρχισε να ανθίζει. Χάρηκα τόσο που ξύπνησα! Όσοι ακολουθείτε στο twitter τα είδατε τα πρωινά νέα… Για τους υπόλοιπους σας τα επισυνάπτω με χρονολογική σειρά παρακάτω. Καλημέρα!

Επειδή με το κινητό τηλέφωνο και με ταυτόχρονα τουίτ και επισύναψη, είναι δύσκολο να βγει σωστή φωτογραφία, δείτε παρακάτω τα λουλούδια (0,5-1,5 εκατοστά) σε όλο τους το μεγαλείο από το αρχείο της wikipedia.

Gastrochilus japonicus



Mounts – Επισύναψη ορχιδέων σε παρθένο Φελλό

Η φύση έχει έναν μοναδικό τρόπο να δημιουργεί. Αναφορικά με τις ορχιδέες, υπήρξε ιδιαίτερα γενναιόδωρη. Έτσι σε αυτά τα φυτά εκτός από τα χρώματα, τα σχήματα και τα αρώματα συναντάμε μια μεγάλη ποικιλία από ιδιαιτερότητες.

Γράφοντας για τις ορχιδέες, είναι δύσκολο να μείνει κανείς μόνο σε έναν από τους πολλούς περίεργους τρόπους που η φύση εξόπλισε αυτά τα φυτά. Από σπόρο ακόμη (ή σωστότερα έμβρυα), οι ορχιδέες ξεκινούν την ζωή τους με αδυναμίες που η φύση μετέτρεψε σε δυνατότητες. Έτσι οι σπόροι δεν έχουν τροφή για να ξεκινήσει την ζωή του το νέο φυτό. Αυτό καθιστά τους σπόρους πρακτικά να έχουν την μορφή σκόνης και να διασπείρονται σε μεγάλη απόσταση. Για να βλαστήσουν θα πρέπει να υπάρχει στο σημείο που θα προσγειωθούν, μια μυκόριζα (διαφορετική ανά ορχιδέα) και να δημιουργήσουν μια συμβιωτική σχέση η οποία θα τους εξασφαλίζει την τροφή τους, μέχρι να αναπτύξουν δικές τους ρίζες και φύλλα. Αναλυτικό άρθρο για τον πολλαπλασιασμό τους εδώ.

Ορχιδέες όπως μεγαλώνουν επιφυτικά στην φύση.Το ενδιαφέρον με το σημείο όπου οι ορχιδέες θα βλαστήσουν είναι πως ελάχιστες είναι επίγεια φυτά που θα μεγαλώσουν στο χώμα. Μερικές είναι λιθόφυτα, δηλαδή αναπτύσσονται πάνω σε πέτρες με τις ρίζες τους να τις αγκαλιάζουν για στήριξη και απορρόφηση της υγρασία από το περιβάλλον. Οι περισσότερες και ειδικότερα αυτές που καλλιεργούνται ευρέως, είναι επίφυτα. Έτσι μεγαλώνουν πάνω σε άλλα φυτά, κυρίως δέντρα. Οι ρίζες τους αγκαλιάζουν κλαδιά ή κορμούς δέντρων. Ο λόγος που η φύση τις εξέλιξε να μεγαλώνουν με αυτόν τον τρόπο είναι απλός. Στα παρθένα τροπικά δάση από όπου και οι περισσότερες κατάγονται, τα δέντρα σχηματίζουν με τα ψηλά τους κλαδιά και το πλούσιο φύλλωμα, την λεγόμενη στέγη (ή κάναπε) αφήνοντας ελάχιστο φως να βρει το έδαφος. Έτσι στο έδαφος αυτών των δασών αναπτύσσονται ελάχιστα είδη φυτών που ευδοκιμούν σε σκιερές συνθήκες κυρίως φτέρες και κάποια σαρκοφάγα φυτά. Οι ορχιδέες που με τους σπόρους-σκόνη έχουν την πολυτέλεια της διασποράς, επέλεξαν να ανέβουν ψηλότερα ώστε να έχουν πρόσβαση σε περισσότερο φως.

Ορχιδέα στην φύση μεγαλώνει και ανθίζει πάνω σε κορμό με βρύα.Μετά από αυτή την εισαγωγή είναι ευκολότερο να καταλάβει κανείς γιατί οι ορχιδέες είναι φυτεμένες σε υπόστρωμα από κομματάκια φλοιού (ώστε να εξομοιώνεται όσο γίνεται ο φυσικός τους τρόπος ανάπτυξης) και φυσικά γιατί επιλέγουν συνεχώς να βγάζουν ρίζες έξω από την γλάστρα. Όλο και περισσότεροι καλλιεργητές επιλέγουν την καλλιέργεια ορχιδέων σε μάουντ (maount) ή ελληνικά σε επισύναψη. Εκτός από πλήρη εξομοίωση του φυσικού τρόπου που μεγαλώνει η ορχιδέα, αποτελεί και έναν ιδιαίτερα διακοσμητικό τρόπο παρουσίασης του φυτού.

Η τεχνική αυτή είναι απλή. Αρχικά επιλέγουμε ένα ξύλο. Πολλοί επιλέγουν κλαδιά ή και ρίζες διακοσμητικού σχήματος ή το λεγόμενο ξύλο θαλάσσης. Κάτι τέτοιο όμως είναι λάθος. Ο λόγος; Μα πρόκειται για ξύλο λείας επιφάνειας κάτι που δυσκολεύει την σωστή αγκίστρωση των ριζών. Επιπλέον τα λεγόμενα ξύλα θαλάσσης έχουν αποκτήσει την μορφή τους από την παραμονή τους στην θάλασσα (αν μιλάμε για αυτά που ξεβράστηκαν στην ακτή) και έχουν σε μικρό ή μεγάλο βαθμό απορροφήσει άλατα που θα βλάψουν την ορχιδέα σας. Η ευρέως αποδεκτή επιλογή ξύλου ή καλύτερα κορμού είναι ο παρθένος φελλός. Εκτός από την άγρια επιφάνειά του που παρέχει ιδανικό υπόστρωμα για να μεγαλώσει μια ορχιδέα, είναι ελαφρύ υλικό και δεν αλλοιώνεται εύκολα.

Μάουντς σε παρθένο Φελλό προσφέρονται προς πώληση σε έκθεση ορχιδέας

Έχοντας λοιπόν βρει το επιθυμητών διαστάσεων κομμάτι φελλού, προσθέτουμε ένα λεπτό στρώμα σφάγνων στην επιφάνειά του και πάνω τους τοποθετούμε την ορχιδέα που θέλουμε να επισυνάψουμε. Συμπληρώνουμε λίγα σφάγνα ακόμη πάνω από τις ρίζες και δένουμε το φυτό με βαμβακερή κλωστή, πετονιά ή υφασμάτινη λωρίδα. Η επιλογή της ίνας στερέωσης έχει σημασία. Μια υφασμάτινη λωρίδα θα παρέχει άριστη στερέωση χωρίς κανέναν κίνδυνο να πληγωθούν οι ρίζες αλλά δεν είναι τόσο όμορφο αισθητικά αποτέλεσμα. Η πετονιά θα παραμείνει αναλλοίωτη αλλά η κοφτερή της υφή μπορεί να τραυματίσει τις ρίζες. Η προσωπική μου επιλογή είναι το κοινό καρούλι βαμβακερής κλωστής. Μέχρι να αγκιστρωθεί το φυτό θα έχει αρχίσει να θρυμματίζεται και να αφαιρείται εύκολα.

Η ορχιδέα θα αγκιστρωθεί γρήγορα στον παρθένο φελλό δημιουργώντας ένα μοναδικά διακοσμητικό αποτέλεσμα.

Έχοντας έτοιμο το μάουντ με την ορχιδέα μας το μόνο που απομένει είναι να περιμένουμε να μεγαλώσουν νέες ρίζες οι οποίες και θα αγκιστρωθούν από μόνες τους στον φελλό. Μετά μπορούμε να αφαιρέσουμε την ίνα στερέωσης. Η φροντίδα μιας ορχιδέας σε μάουντ έχει διαφορές από αυτή σε γλάστρα. Χρειάζονται συχνότερα ποτίσματα και ψεκάσματα του φυτού αλλά η ορατότητα στο ριζικό σύστημα μας πληροφορεί άμεσα για την κατάστασή του και το πότε χρειάζεται πότισμα σε αντίθεση με μια γλάστρα που πολλές φορές κρύβει δυσάρεστες συνθήκες για το φυτό. Στο κατάστημα προσφέρουμε την επιλογή να επισυνάψουμε σε παρθένο φελλό την ορχιδέα σας, σε εκείνα τα φυτά που η φόρμα τους και ο τρόπος ανάπτυξης θα έδινε ένα εξαίρετο αισθητικά αποτέλεσμα, παρόλα αυτά σχεδόν όλες οι ορχιδέες μπορούν να γίνουν μάουντ. Δεν έχετε παρά να το ζητήσετε.

Αυτή η ορχιδέα χολκογλώσσουμ ανθίζει αγκιστρωμένη σε ένα κομμάτι παρθένου φελλού.



Φαλαινόψις με γνώσεις Ιππασίας

Με τις φαλαινόψις να είναι οι πλέον διαδεδομένες ορχιδέες στην Ελλάδα, σκέφτηκα να μοιραστώ μαζί σας μια φωτογραφία όσο το δυνατόν κοντινότερη στον τρόπο που μεγαλώνουν στην φύση.

Όπως βλέπετε είναι επίφυτα, δηλαδή μεγαλώνουν πάνω σε άλλα φυτά. Δεν πρόκειται για παράσιτα, δεν βλάπτουν δηλαδή το δέντρο στο οποίο έχουν αγκιστρωθεί, απλά το χρησιμοποιούν σαν στήριγμα. Στα τροπικά δάση όπου και μεγαλώνουν, τα δέντρα είναι ψηλά και το πλούσιο φύλλωμά τους στερεί το φως από τα φυτά στα χαμηλότερα επίπεδα, έτσι η φαλαινόψις φυτρώνει ψηλά, στους κορμούς και τα κλαδιά των δέντρων λίγο κάτω από τον θόλο που δημιουργούν τα φύλλα. Στην φωτογραφία βλέπετε μια Phalaenopsis equestris var. alba, ένα βοτανικό είδος που απαντάται κυρίως στις Φιλιππίνες και την Ταϊλάνδη. Ενώ κανονικά το συγκεκριμένο είδος είναι μοβ, αυτή είναι μια αλμπινική μορφή πράγμα που δικαιολογεί το λευκό της χρώμα. Πρόκειται για ένα μικρού μεγέθους φυτού, που του αρέσουν τα ζεστά και υγρά κλίματα (αν και τον χειμώνα δεν χρειάζεται μεγάλη υγρασία). Το όνομά της σημαίνει πρακτικά Ιππέας, δηλώνει δηλαδή την επιφυτική της ζωή, ιππεύοντας στα κλαδιά των δέντρων.

Εμένα μου ανθίζει με πολλά μικρά λουλούδια, όλο το καλοκαίρι και μέρος του φθινοπώρου αν και όπως όλες σχεδόν οι φαλαινόψις δεν έχει εποχικότητα και μπορεί να ανθίσει οποιαδήποτε χρονική στιγμή υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Οι ανθοφόροι πολλές φορές διακλαδίζονται ή και αρχίζουν να ξανανθίζουν την επόμενη χρονιά γι’ αυτό καλύτερα να μην τους κόβετε όταν απανθίσουν. Στην φωτογραφία είναι πιασμένη πάνω σε φλοιό φελλοβόλου βελανιδιάς (παρθένο φελλό δηλαδή) και λίγα σφάγνα.